Bài hát : Mẹ yêu con

Con trai mẹ 18 tháng tuổi

À ơi vỗ về một hồi, nhìn con trai thiu thiu chìm vào giấc ngủ say mà lòng thấy thật bình yên. Hôm nay đi khám tổng quát con dài hơn 90 cm, nhưng chỉ nặng được 12,5 kg, bác sĩ bảo bình thường nên nhà cũng yên tâm. Con giờ đã bỏ bỉm, nói cũng được khá nhiều rồi, bố mẹ, ông bà, mấy dì mấy cậu mà nói cái gì là nói theo được hết. Hôm trước nghe trên loa phát thanh phường nói về việc Việt Nam luôn mong muốn duy trì hòa bình, ổn định, kêu gọi các nước hợp tác cùng phát triển, tôn trọng luật phát quốc tế... thấy cu cậu cũng bắt chước nói chữ "hòa bình" suốt cả ngày mà thương ơi là thương...

Cái cảm xúc vừa thương yêu vừa có chút chạnh lòng ấy đưa mình về với bài hát "Mẹ yêu con"* thưở nào, có con rồi mới hiểu được lòng cha mẹ, phải không...

Nghe bài hát "Mẹ yêu con"

Ngày còn nhỏ, nhà mình có chiếc cát-xét cũ. Mỗi cuối tuần ba từ đơn vị về nhà vẫn thường bỏ 1 cuốn băng nhỏ vào nghe , chỉ có độc một bài hát
: Mẹ yêu con của nhạc sỹ Nguyễn Văn Tý, qua giọng hát thật dịu ngọt của nghệ sĩ Lê Dung .

Đó là một giai điệu du dương, lảnh lót, giọng hát của người nghệ sĩ vút lên xoáy vào tâm hồn thơ trẻ… Bài hát khắc họa hình ảnh người mẹ những năm tháng chiến tranh , một mình nuôi con, hát ru con ngủ dưới mái hiên bằng nỗi nhớ nhung, mong mỏi, ngóng trông chồng nơi chiến trường xa, mong tin chiến thắng trở về đồng thời cũng biểu đạt những ước vọng, khát khao về hòa bình, về tương lai tươi sáng của đứa con thân yêu…

Mình nhớ lúc ba còn ở chiến trường Tây Nam, những đêm không ngủ được mình thường nhõng nhẽo đòi má hát ru bài này.... Ở đó là hình ảnh "Giữa một đêm thu tĩnh mịch... lắng nghe từng cơn gió lành lạnh nhẹ lướt ngoài khung cửa... người mẹ trẻ ... vừa ru con, vừa nghĩ đến người thương..." .Ngày đó mỗi lần tiễn ba đi, má lại bế mình ra đầu ngõ dõi theo cho đến khi khuất bóng người, còn mình cứ đưa đôi bàn tay nhỏ lên vẫy vẫy theo… Trong nhật kí những ngày băng rừng xuyên qua bao tầng lửa đạn của ba , mình đã đọc ..."cứ nghĩ đến con là ba mỉm cười , cứ nhớ đến ánh mắt con là ba có thể vượt qua tất cả " … Rồi những lúc ba về mình thích đòi ba ru ngủ, và ba thì hình như chỉ thích mỗi bài "Mẹ yêu con"... giọng hát của ba thật hay và mộc mạc, mình cứ thế chìm vào giấc ngủ say ...

Sau này lớn lên, mỗi khi nghe Mẹ yêu con,  lại thấy dâng lên trong lòng một nỗi xúc động lớn lao khó tả trước những ca từ và giai điệu ngọt ngào, quyện hòa và tràn đầy tình yêu, từ những điều bình dị, gần gũi đến những điều lớn lao trong ca khúc ấy:

À á ru hời... ơ hời ru
Mẹ thương con có hay chăng
Thương từ khi thai nghén trong lòng
Mấy nắng sớm chiều mưa ròng
Chín tháng so chín năm
Gian khó tính khôn cùng
À á ru hời...ơ hời ru”…  

Ca khúc đem lại cho mình cảm giác bình yên và ngọt ngào ngay từ những nốt nhạc và ca từ đầu tiên - dường như yêu thương về tràn ngập quanh mình… Ca khúc ấy man mác giai điệu hát ru của đồng bằng Bắc bộ, một âm hưởng mênh mang, bàng bạc, sâu lắng và nồng nàn – “thương từ khi thai nghén trong lòng”, thương qua “nắng sớm”, thương vượt “mưa ròng”, đi qua những gian khó không chỉ của sự mang nặng đẻ đau, “chín tháng” ngắn ngủi mà tưởng như “chin năm” đằng đẵng,  càng lớn lao, gian khổ hơn khi đó là trong hoàn cảnh chiến tranh triền miên, lầm than cơ cực, đất nước bị chia cắt, không một giây phút bình yên dưới gót chân giày xéo của quân thù…

Mẹ hát ru con cũng là ru lòng mẹ, hát về những niềm tin đang phơi phới như gió lộng trong lòng:

Kháng chiến đã giành đất nước về cho đời 

Bóng đất nước hình như bóng dáng con tôi

Cảm xúc bừng lên, dâng tràn lên đến đỉnh điểm của tình yêu thương, niềm tin cùng cảm xúc tự hào trong bài hát – niềm tin vào “kháng chiến” sẽ đến ngày thắng lợi, độc lập tự do sẽ về, “giành đất nước về cho đời”, cho những nụ cười chiến thắng nở bừng trên môi triệu người con cùng chung dòng máu Lạc Hồng.

Cảm xúc ấy đã thăng hoa và vỡ òa, kết tinh thành câu hát hay nhất, đắt nhất trong bài: “Bóng đất nước hình như bóng dáng con tôi”. Một lối so sánh bất ngờ và độc đáo, rất mới, rất riêng của nhạc sĩ khi đã làm hiện hữu một khái niệm trừu tượng là đất nước, soi bóng trong những cuộc đời, quyện hòa trong mỗi hình hài, mỗi tâm hồn của những thế hệ đang lớn lên và sẽ đi tiếp, hát tiếp những bài ca cách mạng của cha anh… Chỉ một câu hát ngắn nhưng đã vẽ lên, ngân lên một khúc sử thi về tình mẫu tử hòa trong tình yêu quê hương đất nước, niềm tự hào của người mẹ trẻ trong ca khúc nói riêng và tất cả những người phụ nữ Việt Nam nói chung. Con bé bỏng của mẹ rồi sẽ lớn nhanh như Thánh Gióng để gánh vác đất nước trong tương lai.

Sự thăng hoa trong lòng người mẹ trẻ chưa dừng lại ở đó, tiếp tục lan tỏa vào không gian, vẽ lên một bức tranh ngập tràn tin yêu và sức sống:

Ôm con ra mái hiên 
Nhìn đàn chim rộn ràng hót giữa mùa xuân 
Mừng con sẽ góp phần 
Tương lai con đẹp lắm 
Mẹ ngắm con cười 

À á ru hời...ơ hời ru

Dẫu đời mẹ còn gian khó, đất nước còn chiến tranh nhưng mẹ biết và mẹ tin vào một ngày mai tươi sáng –“tương lai con đẹp lắm”, con sẽ lớn lên theo những mùa xuân, góp phần ươm chồi non lộc biếc cho đời, bởi trong lòng mẹ không có chiến tranh, không có sự yếu mềm hao hụt niềm tin, chỉ có mùa xuân vĩnh hằng, một niềm tin vĩnh cửu vào ngày độc lập…

Ngắm nhìn con mẹ thấy hoà bình ngập tràn trong nắng ấm, màu xanh và con của mẹ sẽ góp tay làm nên hoà bình đó:

Miệng con chúm chím xinh xinh 
Như đài hoa đang hé trên cành 
Khát nắng và sương lành 
Lá thắm rung cánh tay 
Ôm ấp lấy hoà bình 
À á ru hời...ơ hời ru…

Giọng hát của cố NSND Lê Dung vút lên trong trẻo, bỗng ngưng lại như lặng đi khi “Nhớ những lúc mừng con lẫy, rồi con ngồi. Thoáng thấy đó hình như bóng dáng bao người”. Giọng hát lại dồn dập như thúc giục bước chân những người con nước Việt quả cảm xông lên quét sạch quân thù:

Đang vươn lên đấu tranh,
Ngày càng lớn, 
Ngày càng tiến

Bước càng nhanh

Hát về con, giọng mẹ lại khẽ khàng lắng xuống, chậm rãi và dịu dàng tựa những lời ru yên bình... nhưng vẫn còn thấy đọng lại đâu đây hình ảnh người thiếu phụ đêm thu... ru con ngủ... hình ảnh của một sự đợi chờ... của một lòng sắt son chung thủy :

Giờ con biết đi rồi 
Đi trên con đường lớn 
Mẹ hát muôn lần 
À á ru hời...ơ hời ru 
À á ru hời...ơ hời ru…

Lời mẹ hát ru con mong manh chỉ ngân lên trong một vài khoảnh khắc, một vài phút giây – nhưng rộng dài bao bọc, chở che, nâng đỡ con trên mọi hành trình. Bởi niềm tin mẹ đã gửi trọn vào những lời ru.

Mẹ đã được nuôi dưỡng và lớn lên cùng lòng trắc ẩn đối với cuộc đời từ những bài hát ru như thế... Hôm nay mẹ có con, mẹ càng hiểu hơn những câu hát, lời ru, những câu ca dao, dân ca. Nước mắt chảy xuôi...ông bà, cha mẹ thì lúc nào cũng cố gắng làm những điều tốt đẹp nhất cho con cháu và thế hệ sau mà chằng màng sự đền đáp. Mong con của mẹ luôn được sống và lớn lên trong bình yên, trong sự yêu thương của mọi người để thật khỏe mạnh, ngày càng khôn lớn và giàu tình cảm. Hãy để những lời ru ông bà, bố mẹ đã hát con nghe những ngày còn thơ bé theo con suốt chặng đường đời, con nhé. nhé. Mẹ yêu con ! :)

*Ca khúc Mẹ yêu con được nhạc sỹ Nguyễn Văn Tý sáng tác vào năm 1956, có thể gợi đến hình tượng bà mẹ Tổ quốc đã làm nên lịch sử dân tộc với chiến thắng Điện Biên Phủ năm chấn động địa cầu năm 1954. Song giá trị của ca khúc không chỉ dừng lại ở đó. Mẹ yêu con là bài ca hoà quyện nhuần nhuyễn những giá trị truyền thống của dân tộc vào đời sống nhân dân một cách tự nhiên và đồng điệu, một khúc ca đằm thắm mà mạnh mẽ về người phụ nữ Việt Nam.